گياهي است كه ارتفاع آن 200-50 سانتيمتر است ، ساقه آن مثلثي ، پوشيده از تارهاي پنبهاي به رنگ سفيد و آبي روشن است. تمام قسمتهاي ساقه و شاخهها بالدار است و در كناره و نوك آنها خار وجود دارد. برگهاي آن بزرگ ، دراز ، بيضي با كنارهي خاردار و گلها بنفش به شكل يك طبق ضخيم و متراكم است كه گلها در آن قرار دارند و منتهي به خار هستند و در انتهاي ساقهي گل دهنده در تابستان ظاهر ميشوند. تخم آن ريز ، مثلثي شكل ، خاكستري رنگ و طعم آن شيرين است.
اين گياه در تبريز ، همدان ، اصفهان ، كردستان ، اذربايجان ، دامنههاي البرز و زاگرس در ارتفاع 2600 متر از سطح دريا ميرويد.
جوشاندهي 30-25 گرم ساقه و ريشهي تازهي گياه در 500 ميليليتر آب استفاده مي كنند و اين جوشانده بسيار بدمزه و تهوعاور است و چند بار قي ايجاد گرده و مانند مسهل صفرا عمل مي كند. گذاردن برگهاي له شده گياه يا ماليدن شيرهي گياه بروي پوست براي التيام زخم و كنترل زخمهاي كچلي ، جرب و حتي در برخي موارد براي زخمهاي حالت سرطاني اثر مفيد دارد.
« عرق بوقناق » را که از گیاه « بوقناق » یا زول شتره می گیرند از گیاهان با رویش بیابانی و وحشی است که موجب درمان بسیاری از بیماری هاست. « عرق بوقناق » بسیار مقوّی و موثّر است به همین دلیل حتماً باید با قند و کمی عسل میل شود.
« عرق بوقناق » برای درمان کاهش پلاکت بسیار موثّر بوده و گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد. و از این طریق در درمان کم خونی و تنگی نفس و آسم و نیز کاهش سکته های مغزی و قلبی موثّر است. عرق بوقناق پوست و عروق پوستی را باز و پوست را شفّاف می سازد.
52 خاصیّت دارد که به طور خلاصه عبارتند از:
« عرق بوقناق » جوش صورت را به علّت فعّال کردن کبد و تصفیه خون از بین می برد. برای نفخ معده و روده بسیار موثّر است. برای دستگاه گوارش، درمان کولیت و فعّال کردن کبد و تولید صفرا و ریختن آن در اثنی عشر روده و تجزیه و تحلیل چربی ها ( تری گلیسیرید و کلسترول ) بسیار خوب و موثّر عمل کرده است.
غدد فوق کلّیه را فعّال کرده و ترشّح آدرنالین را تنظیم می کند و استرس و عصبانیّت و اضطراب را از بین می برد.
از همه جالب تر افزایش انسولین و فعّال کردن لوزالمعده و کاهش قند خون و درمان دیابت است. به همین جهت در افراد غیر دیابتی باید حتماً با کمی عسل طبیعی میل شود. چون به شدّت قند خون را کاهش می دهد.
بیماران قندی می توانند هر 4 ساعت یک استکان عرق بوقناق را تناول کنند و اثرات معجزه آسای کاهش دیابت و درمان آن را تجزیه کنند و اگر به همین ترتیب ادامه دهند قند بالا را کاهش داده و پایین می آورد.
عرق بوقناق یبوست را از میان برده و به روده ها نرمی می دهد. برای افرادی که ناراحتی معده و کولیت دارند، قبل از غذا یک استکان و بعد از غذا نیز نصف استکان تناول نمایند. « عرق بوقناق » را می توان بیست دقیقه قبل از غذا تناول نمود. در طول روز به جای آب می توان به طور متناوب از « عرق بوقناق » و چند ساعت بعد « عرق هوفاریقون » و چند ساعت بعد « عرق ایرسا » تناول کرد و آثار آن را که تنظیم تمام اعضای بدن و شفّافیّت پوست و طراوت و شادابی و تحرّک و سر زندگی و از میان رفتن اوره و اسید اوریک و چربی و کلسترول و قند و تیرگی پوست و تناسب اندام است، ملاحظه نمود.